Maturanti Shqiptar: October 2015

Tuesday, October 20, 2015

EKZISTENCIALIZMI

Ekzistenca dhe liria te Kierkegaardi

Menyra ne te cilen Hegeli luan me konceptet nuk e angazhon ekzistencen konkrete dhe nuk na con ne njohjen e vetvetes. Kjo ishte optika ne te cilen Kierkegaardi e kritikon Hegelin. Te ekzistosh nuk mund te permblidhet ne konceptin “ ekzistoj “. Nuk mund te jepet nje perkufizim per kete koncept, megjithese kjo do te ishte nje rrugedalje per ekzistencen njekohesisht. Ne mendojme sepse ne ekzistojme dhe jo e anasjellta. Cdo ide qe rrjedh nga kjo e dhene eshte e kufizuar. Ekzistenca eshte realiteti themelor i njeriut. Kierkegaardi niset nga parimi qe energjia dhe serioziteti qe percakton kete ose ate zgjedhje karakterizojne qendrimin e pershtatshem perballe jetes, qendrim qe na ve automatikisht ne relacion me origjinat tona : qellimin e Zotit. Kjo eshte detyra e njeriut : jo vetem qenia, por ne nje menyre specifike, infiniti duhet te paraqitet si infinit ne ekzistencen kalimtare. Infiniti dhe pavdekshmeria jane te vetmet siguri. Ekzistenca lidhet me shfaqjen e lirise se pergjithshme te nje subjekt. Veprimi i njeriut realizohet nga ajo qe ka ndodhur ne zemer te subjektivitetit, dhe kjo eshte arsyeja pse ai merr pergjesesi mbi veten. Hegeli theksonte se gjithcka qe ekziston duhet te gjeje ne te vendin dhe justifikimin e vet. Por Kierkegaardi pohon jo vetem vleren absolute te cdo individi, pra te subjektivitetit individual, por edhe vete te cdo casti te perjetuar. Ne jemi te lire te percaktojme cilesine e ekzistences sone. Kierkegaardi na ve megjithate ne ruajtje kunder iluzionit te autonomies qe do te mund te shpalosej aty. Ne mund te vendosim vete te marrim persiper jeten tone. Megjithate, paradoksi i ekzistences qendron ne faktin se ne duhet te perpiqemi ne cdo rast te gjejme nje ekuliber me Zotin per te cilin ne jemi te hapur dhe qe na percakton. Ajo qe perben destinimin tone eshte se ne jemi te varur. Njekohshmeria ndermjet kuptimit dhe deshires trashendentei, i iken, i shpeton mendimit. Ne momentin ku  mendimi lind, ai eshte i asgjesuar nga ekzistenca. Ja pra, perse Kierkegaardi flet per kete paradoks. Paradoksi i lirise gjendet ne faktin qe ne besojme me vetedije lirine tone te Zoti, i cili na imponohet. Te besuarit nuk qendron mbi arsyen, por ai eshte nje kerkim ne boshllek, i inspiruar nga besimi. Prandaj dhe besimi eshte perfundimisht i pasigurt ne cdo moment drejt pavdekesise. Liria eshte, pra, nje qendrim ekzistencial. Njeriu nuk eshte i lire te jete nje tjeter nga vetvetja, perkundrazi, ai eshte i lire te beje te duket (se eshte) te qenet nje tjeter. Ne rastin e dyte ai ka nje raport te keq me vetveten. Koshient qe te mos jete ne akord me natyren e tij te vertete, ai zhytet ne ankth, ne agoni. Ai nuk mund ta ndreqe kete situate vecse me anen e vullnetit. Nese ai deshton, eshte i lire te deshperohet. Liria e vertete supozon se nuk ka doreheqje nga alternative e lirise ne pranimin e asaj qe transcedeton.

Punoi: Adela Kaptelli
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Shkarko app Gjoba
per te kontrolluar
gjobat tuaja